Cách phát hiện sớm cong vẹo cột sống

Bố mẹ có biết rằng trẻ từ 7-15 tuổi, đặc biệt là bé gái, có nguy cơ cao mắc cong vẹo cột sống? Điều đáng lo ngại là bằng mắt thường rất khó nhận ra, đến khi phát hiện thì góc vẹo có thể đã lên tới 21 độ. Nếu không can thiệp kịp thời, chỉ sau 1 năm, góc cong vẹo có thể tăng đến 40-50 độ, khiến trẻ có nguy cơ phải phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm, việc điều trị đơn giản hơn rất nhiều, chỉ cần tập phục hồi chức năng (PHCN) kết hợp mặc áo chỉnh hình. Vậy làm sao để nhận biết sớm? Hãy cùng tìm hiểu ngay cách kiểm tra đơn giản mà bố mẹ có thể thực hiện tại nhà.

Cong Vẹo Cột Sống Là Gì?

Cong vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên thay vì thẳng đứng như bình thường. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ đoạn nào của cột sống nhưng thường gặp nhất ở vùng ngực (cột sống ngực) và thắt lưng. Khi bị cong vẹo, cột sống không chỉ uốn cong mà còn có thể xoay, gây mất cân đối về tư thế và ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan trong cơ thể.

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, cong vẹo cột sống có thể gây đau lưng mãn tính, biến dạng vóc dáng, ảnh hưởng đến khả năng vận động và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể làm suy giảm chức năng hô hấp hoặc tim mạch.

Phân loại cong vẹo cột sống: Dựa trên hình dạng và mức độ biến dạng, cong vẹo cột sống được chia thành ba loại chính:

Cong cột sống hình chữ C

  • Là dạng vẹo cột sống đơn giản nhất, trong đó cột sống bị cong về một phía, tạo thành hình chữ “C”.
  • Thường gặp ở trẻ em do thói quen ngồi học sai tư thế hoặc mang cặp sách quá nặng.
  • Nếu không được điều chỉnh sớm, tình trạng này có thể tiến triển nặng hơn, gây mất cân đối trong dáng đi, đứng.

Cong cột sống hình chữ S

  • Đây là dạng cong vẹo nặng hơn, trong đó cột sống có hai đoạn cong theo hai hướng ngược nhau, tạo thành hình chữ “S”.
  • Người bệnh có thể bị lệch vai, hông không cân xứng, dẫn đến mất thăng bằng khi vận động.
  • Cong hình chữ S thường khó nhận biết sớm vì cơ thể có thể tự bù trừ để giữ thăng bằng trong giai đoạn đầu.

Vẹo cột sống bù trừ

  • Xảy ra khi cơ thể cố gắng điều chỉnh tư thế để duy trì sự thăng bằng, dẫn đến vẹo ở nhiều đoạn khác nhau.
  • Nguyên nhân có thể do chân không đều (một chân dài hơn chân còn lại), hoặc các bệnh lý cơ xương khớp khác.
  • Nếu không được điều trị, cột sống có thể tiếp tục cong vẹo, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và tư thế.

Hiểu rõ về các dạng cong vẹo cột sống giúp chúng ta nhận diện sớm và có phương pháp can thiệp kịp thời. Việc duy trì tư thế đúng, tập thể dục đều đặn và thăm khám định kỳ là những giải pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe cột sống. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ với chuyên gia chỉnh hình để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Nguyên Nhân Gây Cong Vẹo Cột Sống

Cong vẹo cột sống có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố bẩm sinh, thói quen sinh hoạt không đúng cách và các bệnh lý nền. Việc xác định nguyên nhân giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, hạn chế tiến triển nặng hơn. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra tình trạng cong vẹo cột sống.

Bẩm sinh – Dị Tật Cột Sống Từ Khi Sinh Ra

Cong vẹo cột sống bẩm sinh là tình trạng xuất hiện ngay từ khi trẻ chào đời do bất thường trong quá trình phát triển của cột sống trong bào thai. Một số dạng dị tật phổ biến bao gồm:

Dị tật đốt sống bán phần: Một phần đốt sống không phát triển đầy đủ, khiến cột sống bị cong sang một bên.

Dính đốt sống bẩm sinh: Một số đốt sống dính liền với nhau, làm mất đi tính linh hoạt của cột sống và gây cong vẹo.

Bất thường về số lượng đốt sống: Một số trẻ sinh ra thiếu hoặc thừa đốt sống, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của cột sống.

Trẻ mắc cong vẹo cột sống bẩm sinh cần được theo dõi chặt chẽ và điều trị sớm để hạn chế ảnh hưởng đến khả năng vận động và phát triển thể chất.

Tư Thế Sai – Thói Quen Sinh Hoạt Không Đúng Cách

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây cong vẹo cột sống, đặc biệt ở trẻ em trong độ tuổi đi học và người làm việc văn phòng. Một số thói quen gây ảnh hưởng đến cột sống bao gồm:

Ngồi sai tư thế: Ngồi gù lưng, cúi quá thấp khi viết bài hoặc làm việc với máy tính. Ngồi lệch một bên, bắt chéo chân trong thời gian dài gây mất cân đối cột sống.

Đứng sai tư thế: Đứng lệch trọng tâm, dồn trọng lượng cơ thể về một bên quá lâu. Đi đứng gù lưng, cúi đầu về phía trước thường xuyên.

Mang vác không đúng cách: Đeo cặp sách quá nặng, đặc biệt là đeo lệch một bên, khiến cột sống bị kéo nghiêng về một phía. Mang vác vật nặng sai cách, không giữ lưng thẳng khi nâng đồ.

Những thói quen này nếu duy trì lâu dài có thể dẫn đến mất cân bằng cơ bắp, gây áp lực lên cột sống và làm tăng nguy cơ cong vẹo.

Bệnh Lý Ảnh Hưởng Đến Cột Sống

Một số bệnh lý có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và ổn định của cột sống, dẫn đến cong vẹo. Các bệnh lý thường gặp bao gồm:

Bại não: Trẻ mắc bại não thường có trương lực cơ không ổn định, dẫn đến mất cân bằng trong tư thế và làm cột sống bị biến dạng theo thời gian.

Loạn dưỡng cơ: Bệnh gây yếu cơ, mất dần chức năng của các nhóm cơ nâng đỡ cột sống, khiến cột sống dễ bị cong vẹo do không được hỗ trợ đúng cách.

Chấn thương cột sống: Tai nạn giao thông, té ngã hoặc va đập mạnh có thể làm tổn thương đốt sống, dây chằng hoặc cơ xung quanh, dẫn đến cong vẹo cột sống nếu không được điều trị kịp thời.

Cong vẹo cột sống có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố bẩm sinh đến thói quen sinh hoạt và bệnh lý nền. Hiểu rõ nguyên nhân giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, bao gồm duy trì tư thế đúng, tập thể dục đều đặn và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở cột sống, hãy liên hệ ngay với chuyên gia chỉnh hình để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Dấu Hiệu Nhận Biết Sớm Cong Vẹo Cột Sống

Việc phát hiện sớm cong vẹo cột sống giúp can thiệp kịp thời, hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe và vóc dáng. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà bạn có thể quan sát để nhận biết tình trạng này.

Quan Sát Ngoại Hình

Vai không đều: Một bên vai cao hơn bên còn lại.

Xương bả vai nhô ra bất thường: Quan sát từ phía sau có thể thấy xương bả vai nhô ra rõ rệt hơn bên kia.

Vòng eo không cân xứng: Một bên eo có vẻ lõm sâu hơn bên còn lại.

Hông lệch, chân dài chân ngắn: Khi đứng thẳng, có thể thấy một bên hông nhô cao hơn hoặc hai chân có chiều dài không đồng đều.

Triệu Chứng Khác

Đau lưng, mệt mỏi: Cột sống cong vẹo tạo áp lực lên các cơ, dây chằng, gây đau nhức lưng, đặc biệt sau khi ngồi hoặc đứng lâu.

Khó thở (trường hợp nghiêm trọng): Khi cột sống bị vẹo quá mức, lồng ngực có thể bị chèn ép, ảnh hưởng đến phổi và gây khó thở.

Phương Pháp Tự Kiểm Tra Tại Nhà

Nếu nghi ngờ bị cong vẹo cột sống, bạn có thể thực hiện một số bài kiểm tra đơn giản sau đây.

 Bài Kiểm Tra Cúi Gập Người (Adams Forward Bend Test)

Cách thực hiện: Đứng thẳng, hai chân khép lại. Cúi người xuống, cố gắng chạm tay vào ngón chân mà không gập đầu gối. Nhờ người khác quan sát từ phía sau.

Dấu hiệu bất thường: Lưng có sự bất đối xứng, một bên cao hơn bên kia. Xương bả vai hoặc vùng thắt lưng nhô ra bất thường.

Quan Sát Tư Thế Đứng

Cách thực hiện: Đứng thẳng trước gương hoặc nhờ người thân quan sát từ phía trước, sau và hai bên.

Dấu hiệu cần chú ý: Vai hoặc hông bị lệch. Đầu không thẳng hàng với cơ thể. Đường cong cột sống không tự nhiên khi nhìn từ phía sau.

Kiểm Tra Quần Áo: Quần áo bị lệch dù mặc đúng cách. Ống quần dài ngắn không đồng đều dù chiều dài hai chân giống nhau. Cổ áo không thẳng, một bên bị xô lệch.

Khi Nào Nên Tìm Kiếm Sự Hỗ Trợ Y Tế?

Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào kể trên, bạn nên chủ động thăm khám bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình để được tư vấn và điều trị kịp thời. Đặc biệt, cần đi khám ngay nếu:

  • Sự bất đối xứng ngày càng rõ rệt.
  • Đau lưng kéo dài không rõ nguyên nhân.
  • Tình trạng cong vẹo ảnh hưởng đến hô hấp, vận động hoặc thẩm mỹ.

Lời khuyên: Đừng chủ quan với các dấu hiệu ban đầu. Kiểm tra định kỳ và thực hiện các bài tập phù hợp có thể giúp kiểm soát và ngăn ngừa tình trạng cong vẹo cột sống tiến triển nặng hơn.

Phát hiện sớm cong vẹo cột sống giúp ngăn ngừa những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Việc quan sát tư thế, thực hiện các bài kiểm tra đơn giản tại nhà và thăm khám định kỳ là rất quan trọng. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu bất thường, hãy tìm đến chuyên gia để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chỉnh Hình Việt Đức – Địa chỉ uy tín trong chẩn đoán và điều trị các vấn đề về cột sống. Liên hệ ngay để đặt lịch khám và nhận tư vấn chuyên sâu!

Share
Liên hệ